Στην Εθνική Πινακοθήκη λειτουργεί ειδική βιβλιοθήκη εικαστικών τεχνών η οποία δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε παράλληλα με το Μουσείο, με κύριο σκοπό την υποστήριξη του ερευνητικού, μουσειολογικού και εκθεσιακού προγράμματος του ιδρύματος και την εξυπηρέτηση του επιστημονικού προσωπικού.

Αρχικός πυρήνας της βιβλιοθήκης υπήρξε η συλλογή του Αλέξανδρου Σούτσου, η οποία περιελάμβανε παλιές και σπάνιες εκδόσεις. Στον εμπλουτισμό της συνέβαλαν αργότερα με σημαντικές δωρεές τόσο ιδιώτες όσο και ιδρύματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μπορείτε να δείτε εδώ έναν κατάλογο με τους δωρητές της βιβλιοθήκης.

Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει περίπου 25.000 τίτλους βιβλίων και περιοδικών τους οποίους μπορείτε να δείτε στον Κύριο Κατάλογο.

Ο κύριος όγκος της συλλογής αποτελείται από μονογραφίες ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, καταλόγους εκθέσεων, βιβλία θεωρίας και ιστοριογραφίας της ελληνικής και ευρωπαϊκής, κυρίως, τέχνης, βιβλία μουσειολογίας, συντήρησης, εγκυκλοπαίδειες και λεξικά τέχνης και καλλιτεχνών. 

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πολύτιμες εκδόσεις της Βιβλιοθήκης, στις οποίες περιλαμβάνονται λευκώματα τέχνης της Εθνικής Πινακοθήκης, σπάνιες καλλιτεχνικές εκδόσεις εικονογραφημένες με χαρακτικά, καθώς και ημερολόγια και βιβλία εικονογραφημένα από γνωστούς καλλιτέχνες.

Ιδιαίτερο τμήμα της συλλογής της Βιβλιοθήκης αποτελούν τα περιοδικά τέχνης. Οι ελληνικοί τίτλοι παλιών περιοδικών περιλαμβάνουν τα σημαντικότερα έντυπα με εικαστικό περιεχόμενο που κυκλοφόρησαν στην Αθήνα μετά το 1847. Η συλλογή παλαιών ξένων περιοδικών περιλαμβάνει 14 τίτλους αγγλικών, γαλλικών ιταλικών και γερμανικών σειρών που εκδόθηκαν μετά το 1831. Σήμερα, η Βιβλιοθήκη είναι συνδρομήτρια σε 70 περίπου έντυπα περιοδικά, ξενόγλωσσα και ελληνικά ενώ παρέχει πρόσβαση σε 150 ηλεκτρονικούς τίτλους.


Η βιβλιοθήκη διατηρεί συλλογή αποκομμάτων Τύπου με εικαστικό περιεχόμενο–έντυπη από το 1900 έως το 1996 και ηλεκτρονική, μέσω διαδικτύου, από το 1999 έως σήμερα-. Τα αποκόμματα του ημερήσιου και περιοδικού τύπου της περιόδου 1900-1970 έχουν ψηφιοποιηθεί και είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης στα «Ψηφιοποιημένα άρθρα». 

Μέσω της βιβλιοθήκης δίνεται στους ερευνητές η δυνατότητα πρόσβασης στη βάση δεδομένων Art Price, με δημοπρασίες έργων τέχνης καταξιωμένων οίκων της Ελλάδας και του εξωτερικού από το 1987. Η περίοδος 1958-1987 καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος της από τη συλλογή των έντυπων καταλόγων δημοπρασιών.

Περίπου 500 CD καθώς και 10 τίτλοι ψηφιοποιημένων παλαιών ελληνικών περιοδικών απαρτίζουν την ψηφιακή συλλογή της Βιβλιοθήκης.

Οι αρχειακές συλλογές της Ε.Π.Μ.Α.Σ. περιλαμβάνουν σειρές που τεκμηριώνουν την ιστορία του Μουσείου και την ιστορία της νεοελληνικής τέχνης.

Οι σειρές εγγράφων που τεκμηριώνουν τη λειτουργία του Μουσείου διατηρούν το φράγμα της τριακονταετίας (ή πεντηκονταετίας ανάλογα με την περίπτωση) σαν όριο για την παράδοσή τους από τη Διοίκηση στο επιστημονικό προσωπικό.

Ο μεγαλύτερος όγκος των εγγράφων που είναι προσβάσιμα στους ερευνητές αφορούν στη συγκρότηση της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, έγγραφα σχετικά με τις δωρεές και τα κληροδοτήματα προς το Μουσείο, τις αγορές έργων τέχνης, φακέλους επιμελητών, και τις συνεδριάσεις των διοικητικών οργάνων του Μουσείου.

Προσωπικά αρχεία καλλιτεχνών, το Αρχείο των νεωτέρων Καλλιτεχνών, και μεμονωμένα σύνολα τεκμηρίων αποτελούν το βασικό κορμό των υπόλοιπων συλλογών εγγράφων που απόκεινται στο Αρχείο της Ε.Π.Μ.Α.Σ. Μπορείτε να δείτε εδώ έναν κατάλογο των ιδιωτικών αρχείων.

Στο Αρχείο φυλάσσεται η συλλογή προσκλήσεων και φυλλαδίων εκθέσεων τέχνης, η οποία τεκμηριώνει το μεγαλύτερο τμήμα της εικαστικής κίνησης στην Ελλάδα από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας. Το μεγαλύτερο τμήμα της συλλογής έχει ψηφιοποιηθεί και είναι προσβάσιμο από τις ψηφιακές συλλογές.

Στα Φωτογραφικά Αρχεία της Εθνικής Πινακοθήκης έχουν κατατεθεί περισσότερες από 70.000 φωτογραφίες και αρνητικά που τεκμηριώνουν τα έργα και την ιστορία της Εθνικής Πινακοθήκης, καθώς και την ιστορία της νεοελληνικής φωτογραφίας.

Παλιές λήψεις έργων που προέρχονται από τις συλλογές του Μουσείου, καθώς και από ιδιωτικές συλλογές και συλλογές άλλων ιδρυμάτων, στιγμιότυπα από την προετοιμασία και τα εγκαίνια εκθέσεων, φωτογραφίες που αποτυπώνουν την ιστορία του κτιρίου και των ανθρώπων της Πινακοθήκης συνθέτουν τις βασικές φωτογραφικές ενότητες που αφορούν στην Ε.Π.Μ.Α.Σ.

Περισσότερες από 25. 000 φωτογραφίες και αρνητικά ελλήνων και ξένων φωτογράφων του 19ου και του 20ού αιώνα απαρτίζουν τις συλλογές που τεκμηριώνουν την ιστορία της νεοελληνικής φωτογραφίας. Απεικονίσεις προσώπων, μνημείων, τόπων και κτιρίων, σκηνές καθημερινής ζωής, στιγμιότυπα, ιστορικές και πολεμικές σκηνές συνθέτουν το μωσαϊκό των θεμάτων που αποτυπώνονται σε φωτογραφικές ενότητες που προέρχονται από δωρεές, κληροδοτήματα και αγορές προς το Μουσείο και είναι στη διάθεσή σας στις αρχειακές συλλογές της ιστοσελίδας μας.